• +48 (91) 43 37 240

Patron szkoły

Wizerunek na monecie NBP z 1991 roku

 

Stanisław Staszic

 

Stanisław Staszic (1755-1826)

PISARZ, WYCHOWAWCA I NAUCZYCIEL SPOŁECZEŃSTWA, PODRÓŻNIK, GEOLOG, BADACZ, DZIAŁACZ, ORGANIZATOR, MĄŻ STANU, FILANTROP, UCZONY, POLITYK Jeden z najwybitniejszych przedstawicieli polskiego oświecenia. W okresie Sejmu Czteroletniego działacz obozu reform – walczył o utrzymanie niezawisłości narodowej, rzecznik interesów mieszczaństwa oraz polepszenia sytuacji chłopów. Po rozbiorach poświęcił się pracy nad rozwojem gospodarczym kraju oraz rozwinął różnorodną działalność organizatorską w dziedzinie nauki i oświaty. Od roku 1808 prezes Towarzystwa Przyjaciół Nauk, dla którego ufundował siedzibę w Warszawie (Pałac Staszica); w latach 1807-1812 członek Izby Edukacyjnej (autor projektów kształcenia urzędników państwowych, rzecznik kształcenia ubogiej młodzieży miejskiej, inicjator i opiekun rzemieślniczych szkół niedzielnych) i Dyrekcji Skarbu, w latach 1810-12 członek Rady Stanu. Od roku 1815 do 1824 członek Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego oraz dyrektor generalny w Wydziale Przemysłu i Kunsztów; od roku 1824 minister stanu; współorganizator uniwersytetu w Warszawie (1816), Szkoły Akademiczno-Górniczej w Kielcach oraz Szkoły Przygotowawczej do Instytutu Politechnicznego. Odkrył złoża węgla i zainicjował budowę kopalni w Dąbrowie Górniczej, popierał rozwój Staropolskiego Okręgu Przemysłowego i przygotowywał plany jego rozbudowy. Tworząc w roku 1816 Hrubieszowskie Towarzystwo Rolnicze, stał się jednym z prekursorów spółdzielczości chłopskiej. Staszic podjął systematyczne badania naukowe w dziedzinie geologii; organizował wyprawy geologiczne (m.in. w Tatry); jego rozprawy z dziedziny geologii, opublikowane w dziele O ziemiorództwie Karpatów… wraz z mapą geologiczną Polski i krajów ościennych ( jedna z pierwszych map tego rodzaju na świecie), stanowiły pierwszą próbę syntetycznego ujęcia geologii Polski.

 

MYŚLI STASZICA CIĄGLE ŻYWE…

  • „Prawdziwą nauką, prawdziwą umiejętnością jest prawda i cnota, bo te jedynie są zdolne kierować czynami człowieka ku dobru, ku użytkowi społeczeństwa.”
  • „Dobre wychowanie otwiera Ci drogę do wszystkiego, co cenią ludzie.”
  • „Pierwszym obowiązkiem człowieka jest pracować, bo tylko przez to staje się obywatelem użytecznym.”
  • „Społeczność (…) jest jedną moralną istnością, której członkami są obywatele. Zostać obywatelem jest wyzuć się, czyli oddać swoją wolę i swoją moc osobistą towarzystwu całemu.”

 

STASZIC W OPINIACH POTOMNYCH

„Czym dla upadłej, zaprzedanej i zawojowanej Grecji był Demostenes, tym dla gubiącej się i gubionej Polski – Staszic.” Ignacy Chrzanowski.

„W epoce przełomowej społeczeństwa polskiego w XVIII stuleciu, był Staszic sumieniem narodu, w czasie odrodzenia, po nieszczęściach i klęskach krajowych, stał się jego wychowawcą i nauczycielem: praeceptor Poloniae, w całej swej dzielności, pełnej zasług i chwały był przodownikiem postępu…” S. Dichstein.

„Pozostał do końca życia czysty i szlachetny, wierny swojej wolnej myśli, przekonany, że ten postępuje do celu swojego Stwórcy, kto przez ciąg swojego życia poprawi los, powiększy szczęśliwość drugich ludzi.' Ignacy Chrzanowski.

 

NAJWAŻNIEJSZE DZIEŁA

  • 1787 „Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego”
  • 1790 „Przestrogi dla Polski”
  • 1807 „O statystyce Polski”
  • 1815 „Myśli o równowadze politycznej w Europie”
  • 1815 „O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski”

 

 

Zobacz prezentację o patronie Stanisławie Staszicu »